تحقيق پايانی سطح دو (كارشناسي)

عفو و گذشت از دیدگاه اسلام

استاد راهنما
سرکار خانم محسنی

استاد داور:
سرکار خانم فلاح زاده

محقق
معصومه کرانی

بهار 1390

چکیده

یکی از بزرگترین فضایل اخلاقی که در قرآن کریم و روایات مورد تأکید فراوان قرار گرفته، مسأله عفو و گذشت است. عفو به معنای اسقاط حق خود از قبیل قصاص یا جریمه، گذشت از تقصیر دیگران و نادیده گرفتن خطاهای آنان، و ترک مجازات از گناه می باشد. یکی از اسماء خداوند باری تعالی «عفو» یعنی بسیار عفو کننده است و معنای عفو الهی نیز گذشت نمودن از گناه و ترک مجازات آنان است که خود آن مراتبی دارد و با وجود شرایطی این عفو و مغفرت شامل حال بندگان گناهکار می گردد. توانایی و قدرت بر مجازات و انتقام و در عین حال گذشت و عدم قصاص، عدم سرزنش فرد خطاکار از ویژگی های عفو محسوب می شود. اوج عفو زمانی است که فرد نه تنها به سرزنش نکردن اکتفا نمی کند بلکه بدی و ستمکاری دیگران را با دعا و احسان به آنها پاسخ می دهد. صفت عفو با دیگر صفات نیک اخلاقی از جمله حلم و صبر، صفح و غفران ارتباط تنگاتنگی دارد. این واژه گاه در برابر انتقام و گاهی در برابر عقوبت و مجازات به کار می رود که در مورد اول، عفو صد در صد ارزش محسوب می شود ولی در مورد دوم دیگر عفو به طور مطلق ارزش نیست بلکه انتخاب عفو یا مجازات بستگی به نوع جرم و وضعیت مجرم دارد. خداوند برای عفو، آداب و شرایطی را ذکر می کند که رعایت آن موجب افزایش بهره مندی شخص از آثار و فواید دنیوی و اخروی عفو می شود. پژوهش حاضر در پنج بخش پس از بیان کلیات تحقیق، حقیقت عفو و اهمیت آن، شرایط، آداب و مصادیق عفو، عفو و غفران الهی، آثار و راه کسب فضیلت عفو را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. روش این تحقیق بر اساس نگرش کاربردی، بر اساس راهبرد توصیفی و بر اساس راهکار کتابخانه ای است. غالب منابع مورد استفاده در این تحقیق اخلاقی- تفسیری می باشد مانند گذشت عالی ترین کرامت انسانی جعفر بیاتی، زیبایی های اخلاقی حسین انصاریان، جامع السعادات ملامهدی نراقی و تفسیر المیزان، نمونه و …
کلید واژه ها: عفو، صفح، غفران، انتقام، ستاریت، مجازات.

تحقيق پاياني سطح دو ( كارشناسي )
عفت و پاكدامني از ديدگاه آيات و روايات
استاد راهنما :
سركار خانم ذاكر حقيقي
استاد داور:
سركار خانم فلاح زاده
محقق :
نجمه پلخاني
پاييز 89

چكيده

سعادت و خوشبختي فرد و جامعه به آرامش روح و بهداشت رواني جامعه بستگي دارد توده هاي يك كشور و افراد جامعه انساني در صورت سلامت جسمي و روحي مي توانند به رشد، كمال، اهداف عالي، فضايل اخلاقي و پيشرفت هاي علمي و اقتصادي نائل گردند .
يكي از ارزش هاي والاي انساني و اسلامي كه سرچشمه ارزش هاي ديگر، مضمن سلامتي جامعه و موجب آثار درخشان معنوي است ، خوي عفت مي باشد كه مي توان آن را يكي از پايه هاي اخلاق و صفت كليدي براي عقب زدن رذايل و سوق دهنده به سوي تكامل و درجات عالي و كمالات متعالي دانست .
در قرآن و روايات از اين خصلت پسنديده ، بسيار تمجيد شده است كه هدف از آن بيان و معرفي الگوهاي نمونه براي تمامي افراد و راه كارهاي مقابله با بي عفتي در جامعه امروز مي باشد .
بيان و معرفي الگوها در ساختار روحي و رفتاري فرد نقش مهمي دارند. امروزه يكي از تاسف هاي جدي اين است كه زن مسلمان آن چنان كه بايسته و شايسته است با چهره هاي بلند تاريخ اسلام آشنا نيست ، زندگاني ائمه معصومين ( ع ) و ديگر چهره هاي والاي تاريخ گذشته و معاصر بايد براي زن مومن نشان داده شود تا بنگرد چه سان با حفظ هويت، شخصيت، وقار و متانت مي تواند در جامعه حضور پيدا كرده و ايفاي نقش نمايد، زيرا از زمان صدر اسلام تا به حال هيچ گاه به اندازة امروز جوامع اسلامي مورد آماج حمله هاي زهراگين فرهنگي زورمداران و كفار نبوده است.
بنابراين محور اصلي در اين تحقيق بيان آثار عفت و پاكدامني در زندگي فردي و اجتماعی به طور جامع بيان شده است .
روشي كه در اين تحقيق به كار گرفته شده بنيادي – توصيفي – عقلي و نقلي مي باشد مطالب آن به طور مستقيم و از طريق جمع آوري فيش ( كتابخانه اي ) تدوين يافته و كتب مورد استفاده منابع دست اول و دوم مي باشد كه موضوع مطالب و محتواي تحقيق را به صورت تحليلي و با استفاده از آيات قرآن و روايات ائمه اطهار ( ع ) بررسي كرده است .
واژگاه كليدي : اخلاق، اسلام، ارزش، پاكدامني، حجاب، حيا، دين، شهوت، عفت، غيرت، ناموس، نگاه، هوس.

تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)

ظلم و پیامدهای آن در آیات و روایات

استاد راهنما
سركار خانم فرهادی

استاد داور
سركار خانم فلاح زاده

پژوهشگر
مریم جوکار

پاييز 1389

چكيده

ظلم مفهوم گسترده اي دارد، اما بارزترين معناي ان، ستم و تجاوز مي باشد بدين جهت خداوند و پيامبران از ظلم و ستم منزه و وارسته هستند، ظلم در قرآن اقسامي دارد:
1.ظلم به خويشتن: مثل شرك، نفاق، غرور و كفران نعمت 2.ظلم به ديگران، ظلم به ديگري نيز اقسامي دارد: ظلم به خداوند، ظلم به پيامبران مثل دروغ بستن به خدا و پيامبران و ظلم به مردم مثل: مسخره كردن ديگران، خوردن مال يتيم، سرقت.
سر چشمه همه ظلم ها، بي اعتقادي به خداوند و معاد است. خداوند براي دوري بندگان از ظلم و ستم آنان را به تقوا و پرهيزكاري امر كرده است، هم چنين عاقبت بد ستم كاران در دنيا و آخرت در قرآن به طور صريح مشخص شده است تا هم مايه عبرت ديگران شود و هم مايه ترس و بيم براي خود ستم كاران باشد، از جمله پيامد هاي آنها در دنيا: هلاكت و نزول عذاب در دنيا، ناتواني در تشخيص حق از باطل، محروميت از هدايت، مانع نزول بركات الهي، فقر و ذلت، گرسنگي و خوف، مرگ زود هنگام، فتنه اجتماعي.
و هم چنين در آخرت نيز دچار عذاب شده و مجازات سخت مي شوند از رستگاري و شفاعت نيز محروم مي شوند، دچار خسران، پشيماني، حسرت و نا اميدي و مشمول لعنت پروردگار مي گردند.
اين پژوهش در چهار بخش به بيان مفهوم ظلم، اقسام، مصاديق و پيامدهاي دنيوي و اخروي ظلم مي پردازد.
روش اين تحقيق بر اساس نگرش كاربردي است ادمي را با اقسام ظلم و مصاديق آن اشنا كرده تا نفس خويش را از گمراهي و هلاكت نجات دهد از كتابخانه ها و سايت ها براي گرد آوري اطلاعات استفاده شده است. راهبرد اين تحقيق توصيفي است و به وصف پيامد هاي ظلم در دنيا و آخرت مي پردازد.
براي بررسي موضوع از منابع متعدد تفسيري و اخلاقي استفاده شده است. كه از جمله آن ها كتاب اخلاق در زندگي از تويسرگاني، كتاب چهل درس خوشبختي از شريفي خوانساري، كتاب قلب سليم از دستغيب شيرازي مي باشد.
كليد واژه: ظلم، ظالم، مظلوم، اثر، حق، تعدی.

تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)

صله رحم از دیدگاه آیات و روایات

استاد راهنما
سركار خانم غفارنیا

استاد داور
سركار خانم فلاح زاده

پژوهشگر
فاطمه هوشیارنسب

پاييز 1389

چكيده

رحم، از واژه رحم: در لغت به عضو خاصی از بدن زن که محل استقرار فرزند و کانون نشو و نمو طبیعی است اطلاق می گردد و همچنین به معنای احسان و دوستی آمده و مراد از رحم و صله رحم، خویشاوندان و بستگان است.
صله: از وصل به معنای وصل شدن، نزدیک شدن است.
صله رحم: عبارت است از شریک ساختن رحم و خویشاوندان در مال و مقام و دیگر خیرات دنیا که آدمی به آنها دست می یابد.
قطع: از قطع، یقطع، بریدن، دوری کردن، قطع کردن آمده.
از مصادیق ارحام می توان محارم سببی و نسبی، ارحام کافر و روحانی را نام برد.
اسلام نسبت به صله رحم و کمک و حمایت و محبت از خویشاوندان اهمیت فوق العاده ای قائل شده است و قطع رحم و بریدن از خویشاوندان و بستگان را شدیداً نهی کرده است.
برخی از روشهای صله رحم و حمایت از خویشاوندان عبارتند از: 1- کمک جانی2- کمک مالی 3- کمک فکری 4- کمک عاطفی 5- ترک آزار
صله رحم، آثار و کارکردهای دنیوی و اخروی دارد که آثار دنیوی آن شامل آثار فردی و اجتماعی است و از جمله آثار فردی می توان به زیادت عمر، زیادت مال، زدودن از خود بیگانگی، مصونیت از گناه و … اشاره نمود و آثار اجتماعی: شامل رفع مشکلات و گرفتاریها، تقویت دین، تکثیر جماعت، آبادی سرزمین و … می باشد و از آثار اخروی آن: آسان شدن حساب در قیامت، مشمول رحمت حق شدن، استحقاق راهیابی به بهشت، بخشش گناهان را می توان شمرد.
چنانچه صله رحم امر عرفی دانسته شد، قطع رحم عبارت از هر امری است که در عرف بریدگی از آن فهمیده می شود مانند سلام نکردن یا روی ترش کردن.
عقوق والدین از جمله مصادیق قطع رحم می باشد و از جمله گناهان کبیره است که خداوند از آن نهی کرده است و عقوبت آن سریع الوصول است و عقوق والدین اختصاص به زمان حیات ندارد بلکه گاهی اشخاص بعد از فوت پدر و مادر عاق والدین می شوند.
قطع رحم نیز مانند صله رحم دارای پیامدهای دنیوی و اخروی است که از جمله پیامدهای دنیوی آن می توان: کاهش عمر، انقطاع نسل، کاهش جماعت، فنا و نابودی سریع و … نام برد و از جمله پیامدهای اخروی آن، مشمول لعن و نفرین جمیع رسولان و ملائکه مقرب شدن، محرومیت از ورود به بهشت و نعمتهای بهشتی، بی اثر شدن اعمال نیک، دوری از رحمت الهی و … می باشد.
کلید واژه: رحم- صله- صله رحم- قطع- قطع رحم- اقوام.

تحقيق پايانی سطح دو (كارشناسي)

صداقت و راستگویی و آثار آن

استاد راهنما
سرکار خانم طهرانی

استاد داور:
سرکار خانم فلاح زاده

محقق
راضیه محمدیان

تابستان 1390

چکیده

صداقت یکی از فضایل مهم اخلاقی به معنای هماهنگی کامل سخن، نیت و رفتار انسان می باشد و نزد خداوند متعال و انبیاء و ائمه علیهم السلام دارای اهمیت و ارزش فوق العاده می باشد بدین صورت که خداوند انسان ها را از سخن بدون عمل نهی می کند طوری که چنین عملی باعث خشم خداوند می شود و این خود نشان دهنده ارزش زیاد راستگویی در سخن و عمل نزد خداوند می باشد، و ائمه بزرگوار انسانی را که همراه صدق و صداقت باشد منبع خیر و خوبی می دانند، پس صفتی با این همه ارزش و اهمیت دارای آثار فوق العاده ای برای فرد و جامعه می باشد که با توجه به آن به ضرورت تحقیق در این زمینه پی برده می شود.
صداقت دارای اقسام و مراتبی می باشد که شامل صدق در نیت که باید هر عملی را فقط برای خدا انجام داد، صدق در گفتار: به این صورت که سخنی که می گوید راست بگوید و صدق در مقامات که همان صدق در مقامات دینی مانند توکل، صبر، خوف و رجاء و صدق در اعمال که مطابقت اعمال ظاهری با حالات باطنی می باشد. صادق واقعی دارای ویژگی هایی در ارتباط با خدا که شامل: تقوای الهی، ایمان به خدا، تمامی انبیاء، و راه نیافتن شک در آنها و … و در ارتباط با دیگران: وفای به عهد، بخشش مال به افراد نیازمند و … در ارتباط با خود: صبر و استقامت، کریم و بزرگوار بودن، مطمئن ترین افراد و … می باشد.
صداقت دارای آثار مختلفی در زمینه فردی دنیوی: پاک بودن کردار و نیکوکاری، کامل شدن جوانمردی و … و در زمینه فردی اخروی: همنشینی با پیامبران، رسیدن به بالاترین مقام و … و آثاری در زمینه اجتماعی که شامل آثار صداقت در خانواده: ایجاد اعتماد و اطمینان بین اعضای خانواده، استحکام ارزشها و … و آثار صداقت فراتر از خانواده که شامل صداقت در سیاست، بین دوستان و صداقت در بازار و تجارت که مهمترین اثر آن ایجاد اعتماد بین افراد می باشد.
روشی که در این مجموعه به کار گرفته شده، توصیفی می باشد و به جمع آوری مطالب و اطلاعات پرداخته است و منابع اصلی در این پژوهش عبارتند از: کتب تفسیری چون المیزان، نمونه و … کتب روایی: اصول کافی، بحارلانوار، میزان الحکمه، کتب اخلاقی: اخلاق شبر، اخلاق در قرآن.
کلید واژه: صدق، صادق، صدیق، صداقت، کذب، ایمان، تقوا، اخلاص.