انسان موجودی است دو ساحتی، مادی و غیر‌مادی است که برای زندگی و ادامه حیات هر دو ساحت نیازمند به تغذیه سالم دارد. این نیاز شامل تمامی افراد بشر حتی پیامبران و اولیای الهی نیز می‌باشد. غذا عبارت است از موادی که شناسایی آنها ادامه حیات را ممکن می‌سازد. تغذیه، عملی است که شروع آن از زمان رسیدن غذا به ابتدای دستگاه گوارش  و پایان آن نیز با فراهم سازی برداشت مواد مفید در روده ها همراه می‌باشد.[1] امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند:

«فَإنَّ صَلاحَ‏ البَدَن وَ قَوامه‏ يَكونُ بِالطَعامِ وَ الشَّرابّ وَ فَسادِه يَكونُ بِهِم؛[2] پس به درستی صلاح بدن و پایداری آن به طعام و شراب است و فسادش نیز به آنهاست.»

یکی از مصادیق عجله مذموم عجله هنگام غذا خوردن است. البته عجله هنگام غذا خوردن دامنه وسیعی دارد و شامل عدم توجه به حلال و حرام بودن آن، طیب و ناپاک بودن آن، تند خوردن و آداب غذا‌ خوردن را رعایت نکردن می باشد و شتاب در هنگام غذا خوردن هم از نظر جسمانی و روحی اثر سوء دارد و منجر به عاقبت شوم آنها می‌شود. مثلاً سپاهیان عمر بن سعد که بدترین جنایات را در حق ولی خدا و اهل بیتb انجام دادند و همچنین طلحه و زبیر که در ابتدا از سرداران شجاع اسلام بودند به خاطر استفاده بی رویه از بیت المال و حرام خواری متأسفانه عاقبت به شر شدند و مقابل امیر مومنان حضرت علیg ایستادند و بی ایمان از دنیا رفتند. حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:

«يَا كُمَيْلُ إِذَا أَكَلْتَ‏ فَطَوِّلْ‏ أَكْلَكَ‏ لِيَسْتَوْفِيَ مَنْ مَعَكَ وَ يُرْزَقَ‏ مِنْهُ غَيْرُك؛‏[3] ای کمیل در سر خوراک شتاب مکن تا همراهانت سیر شوند و جز تو هم از آن بهره برد.»

مستحب است انسان سر سفره زیاد بنشیند، غذاخوردن را طول بدهد و عجله در خوردن غذا نکند.[4] حضرت علی(علیه السلام) در این باره فرمودند:

«لَا تُعَجِّلُوا الرَّجُلَ عِنْدَ طَعَامِهِ‏ حَتَّى يَفْرُغَ وَ لَا عِنْدَ غَائِطِهِ‏ حَتَّى يَأْتِيَ عَلَى حَاجَتِه‏؛[5] به عجله وادار نکنید شخصی را که در حال غذا خوردن است تا اینکه غذایش تمام شود و کسی که در حال قضای حاجت است تا این که حاجتش برآورده شود.»

———————————————–

[1] - مصطفی، آخوندی، غذا و تغذیه در آموزه های دینی و یافته های علمی، چاپ اول، قم، زمزم هدایت، 1388، ص 22.
[2] - محمد باقر بن عبدالکریم، بهبهانی، الدمعه الساکبه فی احوال النبی aو العتره الطاهره، مصحح: حسین اعلمی، ج 7، منامه، موسسه الاعلمی للمبطوعات مکتبه العلوم العامه، 1409 ه.ق، ص 321.
[3] - حسن بن علی، ابن شعبه، تحف العقول، مصحح: علی اکبر غفاری، چاپ دوم، قم، جامعه مدرسین، 1404 ه.ق، ص 172.
[4] - محمد حسن، بنی هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ج 2، چاپ یازدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1384، ص 605.
[5]- محمد بن علی، صدوق، الخصال، محقق/ مصصح: علی اکبر، غفاری، ج 2، چاپ دوم، قم، جامعه مدرسین، 1362، ص625.

برگرفته از تحقیق پایانی فرزانه غفوری