تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی)

عنوان:

کارکردهای اجتماعی دین

استاد راهنما:

سرکار خانم رضوی

پژوهشگر:

فریبا آزادی

 
تابستان96

چکیده

دین به عنوان مجموعه ای از فرامین و دستور العمل­های الهی در زندگی فردی و اجتماعی بشر، کارکردهای فراوانی دارد که نمی­توان از آن غفلت نمود. از آنجا که مهمترین نتیجه و کارکرد دین سعادت اخروی انسانهاست، در رأس تمامی برنامه­های مربیان و متربیان دینی، بحث از دین و ابلاغ و فوائد آن قرار دارد. دین در لغت از منظر قرآن و روایات معانی گوناگونی دارد در اصطلاح هم تعاریف متفاوتی برای آن شده است که جامع ترین آن عبارتند از مجموعه ای از اعتقادات و باید ها و نباید­ ها که هم با قلب و روح انسان سروکار دارد و هم با اعضاء و جوارح او. چرا که انسان متدین در عمق روانش اعتقاداتی دارد که این اعتقادات در گفتار،کردار و پندار او متجلی می شود. دینداری به سه دلیلِ نیاز فطری و روحی بشر به دین و خدا پرستی، نیاز به قوانین جامع و مترقی و نیاز به اخلاق و فضائل اخلاقی برای اصلاح روابط فردی و اجتماعی و ایجاد و ادامه یک زندگی سالم انسانی ضرورت دارد. کارکردهای دینی در زندگی انسان ها در دو محور فردی و اجتماعی معرفی شده اند. از جمله کارکردهایی که برای دین در عرصه فردی  و روانشناختی آمده، معنا دادن به زندگی انسان ها، پاسخ به احساس تنهایی و کاهش ترس از مرگ است. از جمله کارکردهای اجتماعی دین:  تأمین عدالت و آزادی، همبستگی ملی، فوائد اخلاقی، اقتصادی و سیاسی  است که از مهمترین فوائد دین در تأمین عدالت و آزادی می توان به وضع قانون صحیح، لزوم قانون گرایی، آزادی حیات، آزادی اقامت و آزادی اجتماعی و …. اشاره کرد. همچنین دین و التزام به دین داری در عرصه اقتصادی نیز موجب توازن اقتصادی و تعاون عمومی می­شود. در زمینه سیاست هم، دین و دینداری در بردارنده آثار مهمی مانند مشارکت سیاسی و مردم سالاری دینی می باشد، در زمینه اخلاقی هم آثاری مثل احترام به شخصیت افراد و کنترل غرایض را شامل می شود و در آخر هم کارکردهای تربیتی را شامل می­شود. که در نهایت پذیرش دین به خصوص، دین حق و التزام به آن موجب تأمین تمام این فوائد و کارکردها در زندگی فردی و اجتماعی بشر و تضمین سعادت دنیوی و اخروی او خواهد شد. این تحقیق برآن است که به صورت توصیفی کارکردهای اجتماعی دین را مورد بررسی قرار دهد.

واژگان کلیدی:  دین، کارکرد، اجتماع، فرد، اقتصاد، سیاست.