چکیده تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی)

  عنوان:

قیام های شیعی در عصر امام سجاد (علیه السلام)

استاد راهنما:

سرکار خانم فرهادی

 استاد داور:

جناب آقای طلعتی

 پژوهشگر:

فاطمه سادات هاشمی

 
بهار 1396

 چکیده

با توجه به شرایط خاص سیاسی و اجتماعی که بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) در حکومت اسلامی پدید آمده بود، مردم و به ویژه شیعیان در اوضاع بسیار بد سیاسی و اجتماعی به سر می¬بردند. در واقع دوران امام سجاد (علیه السلام) یکی از اختناق آورترین این دوران ها به شمار می¬آید. فضای بسته و خفقان آور در عصر امام سجاد (علیه السلام) سبب شد که قیام های زیادی از جمله قیام های شیعی و غیر شیعی در این زمان رخ دهد. که از جمله قیام های شیعی، می¬توان به قیام حرّه اشاره کرد که این قیام یکی از وقایع اسف بار در عصر امام سجاد (علیه السلام) بود. در این قیام عبدالله بن خنظله رهبری قیام را به عهده داشت و در مکانی به نام حرّه در نزدیکی شهر مدینه با سپاه ده هزار نفری شام روبرو شد و نهایتاً با شکست وی این قیام به پایان رسید. اما این قیام سرآغازی شد برای قیام های بعدی که قیام توّابین یکی از مهم ترین آنها بود. جریان این قیام این گونه بود که کوفیان بعد از مرگ یزید با توجه به این که از قبل تدارکات نظامی خود را مهیا کرده بودند با رهبری سلیمان بن صرد خزاعی در مکانی به نام عین الورده با سپاه عبیدالله بن زیاد به پیکار پرداختند. آن ها که در آتش ندامت و پشیمانی از این که چرا پسر پیغمبر را یاری نکردند شجاعانه جنگیدند. اما با توجه به نداشتن استراتژی نظامی و عدم تجربه نظامی کافی، این قیام نیز با شکست مواجه شد، که البته این قیام آثاری بر جای گذاشت که در قیام بعدی که قیام مختار بود تأثیر گذاشت. و نهایتاً باقیمانده افراد از قیام توّابین به مختار پیوستند و قیام مختار رخ داد. آن ها با شعار با لثارات الحسین (علیه السلام) به خونخواهی سالار شهیدان و مبارزه با قاتلان کربلا و همراهی بزرگانی چون مالک اشتر و محمّد بن حنفیه خیلی زود بر کوفه مسلط شدند و با اقدامات ریشه ای توانستند از قاتلان کربلا انتقام بگیرند. در مقابل این قیام ها موضع امام سجاد (علیه السلام) به این صورت بود که به دلائلی در هیچکدام از قیام ها مستقیماً شرکت نکردند. و از مهم ترین دلیل می¬توان به فراهم نبودن شرایط و عدم همراهی مردم به علت رعب و وحشت اشاره کرد در نتیجه برپایی انقلاب بی ثمر بود از این رو اما بیشتر و در میدان سخن و اجرای امر به معروف و نهی از منکر به جنگ دشمن سفاک می¬رفت تا ضمیر خفته جامعه را بیدار کند. این تحقیق با روشی توصیفی و تاریخی به بررسی این قیام ها و موضع امام سجاد (علیه السلام) در مقابله با آن ها خواهد پرداخت.

کلیدواژه ها: شیعه، قیام، امام، حرّه، توّابین،مختار