مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران
مدرسه علمیه الزهرا (سلام الله علیها) شهرستان شیراز
تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی)

موضوع
بصیرت از دیدگاه اسلام

استاد راهنما
سرکار خانم بانشی

استاد داور
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر
زهرا اسفندیاری

بهار 92

چكيده
توجه به شرايط فعلي جوامع اسلامي، ضرورت طرح موضوع بصيرت را كاملاً روشن مي كند. يكي از بزرگ ترين مشكلات مسلمانان در عصر حاضر ناآگاهي از شرايط زمان است كه سبب شده جوامع مسلمانان در جهل و بي خبري به سر برند. بصيرت، مرتبه اي است كه شخص بتواند آن چه را يافته، تجزيه كرده و با اطلاعات دروني خود تطبيق دهد و نهايتاً به يك نتيجه گيري منطقي و درست برسد، بعد از اين است كه مي تواند نسبت به آن چه ديده است، واكنشي سازنده و مثبت بروز دهد و بازتاب رفتاري معرفت را به ظهور برساند. اقسام بصيرت از حيث حوزه كاربرد عبارتند از :‌ بصيرت فردي، بصيرت اجتماعي، بصيرت سياسي، بصيرت فرهنگي، بصيرت اقتصادي، بصيرت علمي. از جمله فوايد بصيرت كه در آيات و روايات نيز به آن اشاره شده شامل موارد زير است :‌ جبهه شناسي، تشخيص راه در غبارآلودگي راه، دوست شناسي، دشمن شناسي، بهره مندي از قدرت تحليل سياسي و . . . عوامل و علل گوناگوني در رشد قوه ي بصيرت در انسان نقش دارند كه مهم ترين آن ها شامل موارد زير است :‌
تفقه در دين، تفكر، عقل، عبرت آموزي، گفتگو با نخبگان و خواص بيدار، تقوا، ياد خدا و . . . از جمله موانع بصيرت شامل جهل، عدم اخلاص، غفلت، تعصب، غرض و پيش داوري، كينه و هوا پرستي و دنيا گرايي است. به طور مسلم، نبود بصيرت، زمينه ي بروز فتنه را فراهم مي كند. مقصود از فتنه، آن آشوب و بي نظمي است كه از راه ستمگري براي مردم باز شود و زيانش به همه كس مي رسد. از جمله بسترهاي بروز فتنه، پايين بودن دانش و آگاهي مردم، جهل، نفوذ انديشه هاي بيگانه و روابط ناسالم اداري و حكومتي مي باشد.از وظايف دولت اسلامي، مقاومت در برابر خواسته هاي نامشروع فتنه گران، تقويت معرفت و ايمان مردم و پيشگيري از نفوذ بيگانگان در بدنه ي دولت است. يكي ديگر از نتايج فقدان بصيرت، گسترش نفاق در جامعه است. خطر نفاق از خطر كفر خيلي بيش تر و افزون تر است، براي اين كه نفاق همان كفر است ولي در زير پرده ي كفرِ در زيرِ پرده است.
كليد واژگان :‌ دين، فتنه، نفاق، عبرت، باطل.