تحقيق پايانی سطح دو (كارشناسي)

مبانی قرآنی خطبه متقین

استاد راهنما
سرکار خانم بانشی

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

محقق
مهسا راحت

پاییز 1390

چکیده

در حدیثی از امام باقر علیه السلام آمده است؛ سخنان ما معصومین نشأت گرفته از آیات قرآن می باشد.
خطبه متقین هم از این قاعده مستثنی نیست و منشأ این خطبه هم کلام الهی است. و از آن جا که همه مسلمانان قرآن، کتاب خدا را قبول دارند. و اکثر اختلافات بر سر عترت و اهل بیت است اگر بتوان بیان کرد که مبنای کلام معصومین از قرآن است و هیچ منافاتی با قرآن ندارد می توان به هدف والایی رسید و تا اندازه ای از این اختلافات کاست. موضوع خطبه متقین بررسی صفات متقین است. تقوا از ماده وَقَیَ به معنای حفظ و نگهداری است. آثار تقوا بسیار است که از مهمترین آنها می توان به روشن بنی و حفظ انسان از آثار گناه اشاره کرد.
ابعاد خطبه متقین را می توان در سه موضوع خلاصه کرد. ویژگی های عبادی متقین، که از مهمترین این ویژگی ها می توان به تسلیم بودن محض در پیشگاه خداوند و توجه و عنایت ویژه به آیات قرآن اشاره کرد. به عنوان نمونه این فراز از خطبه قوه فی دین که مضمون آن قوت در دین است مطابق است با آیه «یا یحیی خذالکتاب بقوه». ویژگی های اجتماعی که از مهمترین آن ها می توان به امانت داری و رعایت حقوق همسایگان و اعتراف به حق اشاره کرد. به عنوان نمونه این فراز از خطبه لایضیع ما استحفظ که مضمون آن امانت داری است مطابق است با آیه «الذین هم لاماناتهم و عهدهم راعون» و ویژگی های فردی متقی که از مهمترین آن ها می توان به صبر پیشگی و دوری از طمع و تقدیر معیشت اشاره کرد. به عنوان نمونه این فراز از خطبه «صبراً فی الشده» مطابق است با آیه «والصابرین فی الباساء و الضراء».
کلمات کلیدی: قرآن، تقوا، نهج البلاغه.