حوزه علميه الزهرا(عليها السلام)
شهرستان شيراز

چکیده تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)

اثبات و کیفیت نزول وحی در قرآن

استاد راهنما
سركار خانم علوی

استاد داور
سركار خانم فلاح زاده

پژوهشگر
الهه فلاح زاده

زمستان 1389

امتیاز : عالی

چکیده

وحی دارای معانی و کاربردهای لغوی متعددی مانند: نوشتن، اشاره، پیام، الهام، کلام مخفی و کتاب دارد ولی ریشه اصلی آن القای معنا و دانش بر دیگری است. کاربردهای قرآنی وحی عبارتند از: تقدیر الهی در نظام هستی، هدایت غریزی، القای شیطانی، الهام، اشاره، پیام الهی به فرشتگان فرستادن روح بر پیامبر، تأیید عملی پیشوایان الهی و ارتباط نبوی.
از جمله مفاهیم مرتبط با وحی حدیث قدسی است که بر خلاف وحی قرآنی معجزه نبوده و ما نیز متعبدبه تلاوت آن نیستیم همچنین نمی توان آن را در نماز خواند و به صورت متواتر نیز به ما نرسیده است. وحی انتقال حقایق بر قلب پیامبران با تکلم حضوری خداوند است ولی تجربه نبوی مواجهه پیامبران با خدا هنگام گرفتن وحی است که شخصی و درونی است. تحدیث سخن گفتن خداوند با برخی انسان ها از طریق فرشته است. الهام نوعی افاضه الهی بردن انسان است که منبع آن برای گیرنده مشخص نیست. حدیث نبوی سخنی حاکی از گفتار، کردار و تقدیر پیامبر اکرم(ص) است که بر خلاف وحی قرآنی الفاظ و ساختار آن الهی نبوده است. عرفان شناخت حقایق با کشف و شهود از طریق سیر و سلوک است، لقائات شیطانی که به صورت پنهان بر قلب انسان انداخته می شود بر خلاف وحی باعث وسوسه بر گناه و واقع شدن در تاریکی معنوی می شود.
با توجه به پنهانی بودن ارتباط وحیانی و عدم برخورداری همگان از آن مسئله وحی همواره برای غیر پیامبر تأمل بر انگیز بوده و برخی امکان آن را انکار کرده اند. شواهد و دلایل منکران وحی عبارتند از هم سنخ نبودن انسان با مبدأ وحی، ناتوانی همگان در ارتباط وحیانی به رغم تساوی انسان ها در استعداد و درخواست نزول فرشته برای تصدیق پیامبر و همکاری با او.
برخی خدا باوران برای رهایی از تکالیف وحی را نمی پذیرند و گروهی دیگر بنا به علل معرفتی مانند عدم شناخت خدا، انسان و شرایط ارتباط وحیانی و ظاهرگرایی منکر وحی اند. با توجه به نبودن دلیل بر عدم امکان وحی در خارج و از جمله قرآن کریم شاهد بر امکان وحی است. همچنین معرفت هایی خارج از قلمرو حس و عقل، مانند الهام و خواب های راستین گر چه با وحی هم سنخ نیستند شاهد بر امکان وحی اند.
بنابر آیه (51 سوره شوری)وحی سه قسم است: بی واسطه، من ورای حجاب و با واسطه فرشته. وحی بی واسطه و مستقیم بر دو گونه است: در بیداری که نوح، ابراهیم، عیسی، محمد(علیهم السلام) و … از آن برخوردار بوده اند و در خواب که حضرت محمد و ابراهیم (علیه اسلام) از آن بهره مند بوده اند. در وحی از ورای حجاب پیامبر وحی را از بیرون یک حجاب می شنود مانند وحی به حضرت موسی(ع). وحی با واسطه فرشته ممکن است با ظهور در شکل واقعی خود یا با تجسم به صورت انسان و یا القای وحی در دل پیامبر باشد حضرت محمد و عیسی (علیهما السلام) این قسم وحی را داشته اند. از آیات و روایات استفاده می شود که حضرت محمد(ص) از تمام اقسام وحی بهره مند بودند.

کلید واژه: کیفیت- امکان- الهام- مکاشفه- عرفان- تحدیث