تحقيق پايانی سطح دو (كارشناسي)

سیره اخلاقی اجتماعی
پیامبر اعظم (ص)

استاد راهنما:
سرکار خانم آبخیز

استاد داور:
سرکار خانم فلاح زاده

محقق:
اعظم سالاری

تابستان 1387

قرآن در ستایش خلق و خوی پیامبر می فرماید: «در حقیقت تو بر نیکو خلقی عظیم آراسته ای.» نیکوترین جلوۀ انسان همان جلوۀ خدایی است یعنی مظهر جلوه های الهی می شود و خلیفه و جانشین صفات الهی در روی زمین قرار می گیرد که در این هنگام نه از روی هوی و هوس سخن می گوید بلکه هر چه که می گوید و انجام می دهد تمام وحی الهی است. رسول خدا در مقام رهبری اسلام و انجام رسالت خویش با افراد و قومی از طبقات مختلف برخورد داشت. آنچه بیشتر عامل جلب و جذب آنها به سوی توحید می شد برخوردهای سازنده آن حضرت با آنها بود.
سخنان پیامبر اکرم در مقام بیان کیفیت برخورد و معاشرت با مردم بسیار است، اما آنچه انسان را به عظمت مقام معنوی آن حضرت رهنمون می گرداند، اخلاق و رفتار نیکوی خود بزرگوار در برخوردهای اجتماعی است.
رفتاری که از منبع جوشان وحی و رحمت الهی سرچشمه می گرفت و تا عمق جان انسانهای جویای حقیقت نفوذ می کند. با توجه به اهمیت این مسأله بر آن شدیم که در طول یک تحقیق مختصر به مسأله «سیره اخلاقی اجتماعی پیامبر (ص)» رفتارهای آن حضرت در اجتماع را مورد بررسی قرار دهیم و آثاری که از این رفتارهای خوب و پسندیده در پی دارد را توجه داشته باشیم و آن را در زندگی بکار گیریم. پس با تأسی به سیرۀ نبوی و تمسک به تعالیم و حیانی ایشان می بایست در احیاء اصل سیره پیامبر مجاهدت بیشتری به خرج دهیم. اگر با جدیت در این مورد عمل کنیم خیلی از مشکلات و ناهنجاری های جامعه امروز را نداریم.
تحقیق حاضر این مزیت را نسبت به سایر شخصیتهای پیشین دارد که در آن اصول کلی و شیوه های برخورد پیامبر از خانواده تا اجتماع و برخوردهای آن حضرت با مخالفان و منافقان و اهل کتاب آمده است. که با مطالعه در این برخوردهای پیامبر با جامعه آن روز بفهمیم و درک کنیم که آن بزرگوار مثلاً چه جاهایی مدارا و سازش در رفتار و کردارش با مردم بکار می گرفتند و در چه مواقعی عدم مدارا و عدم سازش و قاطعیت را ترجیح
می دادند.
تا ما هم بتوانیم در زندگی فردی و اجتماعی این موارد را تشیخص داده و آنها را در جای خود بکار گیریم.
و تحقیقهایی که در مورد سیره پیامبر انجام شده بود و بررسی گردید. بیشتر به سیره فردی و یا سیره سیاسی آن حضرت اشاره شده بود. تحقیق حاضر دارای این وضوح و روشنی در مورد سیره اخلاقی اجتماعی آن حضرت می باشد که در چهار بخش تدوین یافته است. بخش اول آن را کلیات تشکیل می دهد که شامل مواردی چون تبیین موضوع، ضرورت و اهمیت، طرح مسأله، پرسشهای تحقیق، اهداف و فواید، پیشینه تحقیق و روش و مشکلات و موانع تحقیق می باشد. بخش دوم به سیره پیامبر در خانواده که خود شامل سه فصل است فصل اول برخورد پیامبر در خانواده و ویژگی اخلاقی ایشان بیان گردیده است. در فصل دوم: برخورد پیامبر با کودکان و ارزش و احترام و شخصیت دادن به کودکان اشاره شده است در فصل سوم: سیره پیامبر با خویشان مانند صله رحم با خویشان سخن به میان آمده است.
بخش سوم: پیامبر و امت اسلامی که شامل سه فصل است.
فصل اول: پیامبر و همسایگان و اکرام کردن و همنشینی با مستضعفان و تعاون و همکاری مورد بررسی قرار می گیرد.
فصل دوم: پیامبر و صحابه و توجه داشتن به جوانان و اصل مشورت پذیری و همچنین برقراری سیمان اخوت بین انصار و مهاجرین مطالبی بیان شده است.