چکیده مقاله بررسی دلالت حدیث منزلت بر امامت علی (علیه السلام)

پژوهشگر:زهرا رامی جبه دار

این پژوهش در پی آن است دلالت حدیث منزلت بر امامت حضرت علی علیه السلام را  بررسی کند. در فرهنگ شيعي در كنار معرفت به توحيد و نبوت، هيچ اصلي به اهميت و عظمت اصل امامت نمي رسد. امامت، ركن عظيم تشيع، محور وحدت امت، نگهبان گوهر ناب دين و تداوم بخش خط رسالت است. امامت در لغت به معناي دوستي ، ياري دادن، به دست گرفتن كاري، فرماندهي كردن و … است و در اصطلاح، منصب الهي و خدادادي است كه دربرگيرنده همه فضيلت ها و كمالات انساني است. طبق اين تعريف، امامان معصوم عليهم السلام از سوي خداوند و به وسيله پيامبر صلّى اللّه عليه وآله تعيين مي شوند و داراي همان فضايل و امتيازات پيامبر صلّى اللّه عليه وآله،  بجز مقام نبوت هستند.  آخرين و كامل ترين دين الهى با بعثت خاتم الانبياء، حضرت محمّد مصطفى صلّى اللّه عليه وآله، به جهانيان عرضه شد و آئين و رسالت پيام رسانان الهى با نبوّت آن حضرت پايان پذيرفت. دين اسلام در شهر مكّه شكوفا شد و پس از بيست و سه سال زحمات طاقت فرساى رسول خدا صلّى اللّه عليه وآله و جمعى از ياران باوفايش، تمامى جزيرة العرب را فرا گرفت. ادامه اين راه الهى در هجدهم ذى الحجّه، در غدير خم و به صورت علنى، از جانب خداى منّان به نخستين رادمرد عالم اسلام پس از پيامبر خدا صلّى اللّه عليه وآله يعنى امير مؤمنان على عليه السلام سپرده شد. از احاديث معروفى كه در منابع شيعى و اهل تسنّن نقل شده حديث منزلت است. در اين حديث پيامبر مكرم اسلام صلى اللّه عليه وآله به امير مؤمنان على عليه السلام فرمود:

      أما ترضى أن تكون منّي بمنزلة هارون من موسى. آيا راضى نيستى كه براى من همانند هارون نسبت به موسى باشى.

ويژگى ممتاز اين حديث از بسيارى احاديث ديگر اين است كه آن را بُخارى و مسلم در كنار ساير محدّثان نقل نموده اند. به اصطلاح اهل تسنن اين حديث، حديثى است كه بُخارى و مسلم هر دو بر نقل آن اتّفاق كرده اند. از طرف ديگر، همين حديث از چند جهت بر امامت امير مؤمنان على عليه السلام دلالت دارد. از اين رو از جهات گوناگونى به اين حديث استدلال مى شود. به همين جهت علماى ما از ديرباز به اين حديث عنايت ويژه اى داشته اند.

کلید واژه: حدیث، منزلت، پیامبرصلیَّ اللهُ علیهِ و اله، امام علی علیه السلام، موسی علیه السلام، هارون علیه السلام.