تحقیق پایانی سطح 2 (کارشناسی)

عنوان :
علل نفوذ و گسترش شیعه در میان ایرانیان

استاد راهنما:
سرکار خانم رضوی

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر:
سیده هدی موسوی

تابستان 94

چکیده
تاریخ ایران در اوایل دوره ی اسلامی ، یکی از مقاطع حساس تاریخ این مرز وبوم است. اوضاع واحوال ایران در این عصر، متأثر از ورود اعراب مسلمان به ایران و حاصل برخورد دو نظام اجتماعی ، فرهنگی و اعتقادی متفاوت بود . روند چگونگی پذیرش دیانت اسلام و ترک آیین قدیم از سوی مردم ایران و نتایج ناشی از آن ، از مهم ترین مسائل در این مقطع زمانی است . در این زمان شکل گذشته جامعه ایرانی که تقریباً هزارسال دارای وحدت نسبی بود ، به تدریج تغییر کرده و پیوند خود را با بخشی از میراث باستانی خویش گسست و چهره ای نسبتاً متفاوت با گذشته پیدا کرد . در این زمان دین زردتشت رونق گذشته خود را از دست داد و این امر نشانه آمادگی روانی مردم برای پذیرش آیین جدید بود. با ورود اسلام به ایران و با توجه به زمینه های آشنایی قبلی که ایرانیان از زمان پیامبر  ، در مدینه و یمن داشتند اوضاع ایران تغییر نمود و مردم آیین اسلام شیعی را پذیرفتند . زیرا آنان از صمیم قلب خواستار حکومت واقعی اسلام بودند و آن را فقط در نزد خاندان رسالت یافته بودند و تنها آنان را می دیدند که بدون هیچ گونه تبعیض، عدل و مساوات اسلامی را اجرا کردند علاوه برآن حضور شاگردان امام جعفر صادق  و سایر ائمه  و مهاجرت علویان در ایران به خصوص شهر قم نقش به سزایی در آشنا شدن ایرانیان با مکتب اهل بیت وتشیع داشت . سیر تدریجی تشیع در ایران همچنان به حرکت خود ادامه می داد . تا اینکه در زمان آل بویه شیعیان فعالیت جدی و شیعی را در ایران و عراق آغاز کردند ؛ آل _ بویه علی رغم در دست گرفتن دولت و حکومت شیعی نتوانست مذهب شیعه را به رسمیت در آورد . اما روند نفوذ شیعه توقف پیدا نکرد و در دوره ی غزنویان دوران تقیه شیعیان شروع شد و دوران تسامح و تساهل مذهبی و رشد مجدد شیعیان در دوره ایلخانان آغاز شد . اما هیچ کدام از این دوره ها نتوانست مذهب شیعه را به رسمیت در آورد تا اینکه در آغاز قرن دهم هجری قمری شاه اسماعیل صفوی موفق به رسمیت درآوردن تشیع در ایران شد . به این دلیل عصر صفوی مهم ترین بسترهای گسترش تشیع ، در دوره ی تاریخ ایران است . در این دوره با مهاجرت علمای جبل عامل به ایران سبب شد فقه شیعه در ایران رشد کند و بعدها با توجه به مقامات وکرامات اهل بیت و هم چنین اوضاع نابسامان حکومت های گوناگون که شرایط خفقان آوری ایجاد کرده بودند ، روند گسترش تشیع ادامه پیدا کرد و اکثریت مردم ایران ، اسلام شیعی را از روی علاقه و با امتنان خاطرپذیرفتند .
کلید واژه ها: ایران ، اسلام ، تشیع ، تسنن ، صفویه .