موضوع :
بررسی جریان سقیفه

استاد راهنما:
سرکار خانم علوی مهر

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر:
لیلا اژدها کش

بهار 91

چکیده

شناخت و درک یک حادثه تاریخی به سه امربستگی دارد، چرایی و چگونگی(گونگی) و پیامدها، جریان انحرافی که در مسئله رهبری و خلافت در سقیفه بنی ساعده به وجود آمد، برخاسته از رحلت رسول خدا احیای دوباره تفکر قبیله ای ، زمینه ساز اصلی حادثه سقیفه شد و بعدها امیرالمؤمنین ـ عليه السّلام ـ را با مشکل روبرو کرد، بررسی این مقطع تاریخ، بسیار حساس و دشوار است و گزارش های عام تاریخی بیانگر تمام جوانب و عوامل تاریخی و فکری پدید آمدن این واقعه نیست، گرچه در همین گزارشات مختصر تعصبات فراوانی به چشم می خورد و اجتماع انصار و مهاجرین در سقیفه و اجرای نقشه های از پیش تعیین شده عمر و ابوبکر و پیروزی آن ها در حالی که پیغمبر اکرم قبل از رحلت خویش بارها به مسئله جانشینی خود اشاره کرده بودند و در جریانات مختلف به خصوص مهمترین آن در حجه الوداع، در مکانی به نام غدیر خم امام علی ـ عليه السّلام ـ را وصی و جانشین معرفی کردند با این حال گردانندگان سقیفه به دستورات پیامبر توجه نکردند و این اولین ستم آشکاری بود که به پیامبر و خاندان گرامی او وارد شد. اگر آن ستم نخستین نبود، کار امت پیامبر به آنجا نمی رسید که ابوبکر خانه حضرت زهرا- سلام الله علیها- را اطاق جنگ نماید و آن را به آتش بکشد و امکانات مالی اهل بیت - علیهم السّلام- اعم از خمس، فدک،سهم ذی القربی،از آنان بگیرد و امیرالمؤمنین را 25سال خانه نشین نمایند و اینها حوادثی بود که پی در پی برخاندان اهل بیت - علیهم السّلام- وارد می شد. اما بسیاری از حوادث به ریشه های کهن تری منتهی می شود ، که گاهی فاصله زمانی بسیاری میان آن ها وجود دارد، حادثه عاشورا یکی از این گونه جریانات است که ریشه آن به پنجاه سال قبل و به ماجرای غصب خلافت از خاندان پیامبر باز می گردد. کار امت پیامبر به آنجا رسید که عزیزترین چهرۀ اسلام و یادگار معصوم پیامبر را در کربلا به شهادت رساندند و خاندان او را به اسارت بردند، تیری که از جانب سقیفه آمد، کمان آن در دست خلیفه بود، در روز عاشورا به هدف نشست.
واکاوی این حوادث ریشه ها و پیامدهای این واقعه در این تحقیق صورت خواهد گرفت..

کلید واژه: سقیفه-خلیفه-ابوبکر-عمر-علی.