پایان نامه سطح 2 (کارشناسی)

موضوع :

سیرۀ اخلاقی پیامبراکرم* در نهج البلاغه

استاد راهنما:
سرکار خانم کاراندیش

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر
مرضیه کشاورز نژاد

زمستان   90

چکیده

پژوهش حاضر با انگیزۀ ارائه شمایی از زندگی و شخصیت تابناک و والای رسول گرامی اسلام و هم چنین سیرۀ اخلاقی ایشان از نظرگاه امیرمومنان علی aنگاشته شده است و این مهّم، با شرح سخنان امام علی a در نهج البلاغه با تأکید برآیات و روایات انجام پذیرفته و در تکمیل مباحث به مسائل تاریخی و اخلاقی با اختصار و نثری ساده و روان پرداخته شده است.
پیروزی و موفقیت انسان در سایۀ امور مختلفی به دست می آید.شرافت خانواده و کرامت اصل و نسب و شخصیت والای بستگان و فرزندان، تولد در محل با ارزش وفعالیت در محیط آماده، هر یک سهمی در پیروزی انسان دارد، وهرگاه در زندگی پیامبر اکرم * درست دقت کنیم می بینیم علاوه بر شرف ذاتی آن حضرت، خداوند پیروزی را برای او فراهم ساخته تا بندگانش را از این طریق هدایت کند، به یقین یکی از ابعاد شخصیت انسان را مسأله وراثت او تشکیل می دهد و پدران پاک و با فضیلت و مادران با تقوا و صاحب شخصیت، زمینه های قداست فرزندان را به وجود می آورند(بی آنکه اجباری در کار باشد) و پیامبر گرامی اسلام*از این نظر کاملاً برجسته بود، از دودمان ابراهیم و پیامبران بزرگی که از تبار او برخاستند، از صُلب بنی هاشم که فداکاری و ایثار و بخشندگی جزء صفات برجسته آنان بود؛ از فرزندان عبدالمطلب که ایمان و عدالت و شجاعت در خمیره وجود او قرار داشت و در حقیقت آنچه خوبان همه داشتند او تنها داشت.
بنابراین باتوجه به : 1-شخصیت فردی و خانوادگی پیامبراکرم* حتّی پیش از بعثت ایشان، 2-تأکید خداوند بر الگو قرار دادن پیامبراکرم*به عنوان اسوۀ حسنه وهم چنین خُلق عظیم ایشان،3-و اینکه اصول اخلاقی ثابت و تغییر ناپذیرند؛ روشن می شود که شخصیت واخلاق ایشان این ویژگی را دارد که ملاک ارزش واقع شود و در نتیجه لزوم عمل به سنت و سیرۀ اخلاقی ایشان نیز اثبات می شود. و با توجه به نزدیکی خاصّ امام علیa با پیامبر* از جنبه های مختلف از جمله: کسب فضائل اخلاقی نزد پیامبر،همراهی در مناصب و مقامات و قرابت و خویشاوندی آن دو بزرگوار، مهّم ترین منبع کسب سنّت پیامبر*، بعد از قرآن، همانا مراجعه به سخنان امام علی a می باشد.
می دانیم که خداوند پیامبران خود را از جنس بشر قرار داد تا بتوانند الگو وسرمشق در همۀ زمینه ها باشند، چرا که اگر از جنس فرشته و مانند آن بودند هرگز چنین مطالبی ممکن نبود و مهم ترین برنامۀ انبیاء که تعلیمات عملی آن هاست به تعطیلی می گرائید.
گوینده هر قدر توانا و نویسنده هرقدر فصیح و بلیغ باشد، تأثیر پند واندرزهایش هرگز به اندازۀ سرمشق های عملی نیست و آن چه را که مردم از اعمال پیشوایان الهی بهره می گیرند قابل مقایسه با چیزی که از سخنانشان استفاده می کنند نیست.
به همین دلیل در بخش سوم با مبنا قرار دادن سخنان گهر بار امام علی a در نهج البلاغه،زندگی پیامبر اکرم * که از همه آموزنده تر است، بررسی خواهد شد و سیرۀ اخلاقی –فردی ایشان ازجمله: اعتدال، پناه جویی به خدا،زهد،شجاعت، فداکاری،عزتّمندی، نرم خویی،و سخاوتمندی و سیرۀ اخلاقی-اجتماعی ایشان از جمله: استقامت و پایداری،امانت داری،برپایی قسط،تبشیر ونذیر،تعهد و مسئولیت،تواضع،رأفت و رحمت، مشورت کردن و… مورد بررسی قرار خواهد گرفت و سجایای اخلاقی ایشان، الگویی برای زندگی سعادتمندانه معرفی خواهد شد.
روش این تحقیق بر اسان نگرش، کاربردی و بر اساس راهبرد، توصیفی و نحوۀ جمع آوری اطّلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد.قالب منابع مورد استفاده در این تحقیق روایی و تفسیری است که از جملۀ آنها بحارالانوار و اصول کافی و تفاسیر نمونه و المیزان را می توان نام برد.

کلید واژه: سیره، اخلاق، پیامبر، نهج البلاغه