تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)

وفای به عهد در اسلام

استاد راهنما
سركار خانم فقیهی

استاد داور
سركار خانم فلاح زاده

پژوهشگر
صدیقه صداقت

زمستان 1389

چكيده

اسلام، کاملترین دین آسمانی است که تمام جوانب زندگی بشر در دنیا و آخرت را مورد توجه قرار داده و مسیر صحیح تکامل را فراروی بشر قرار داده است. یکی از مواردی که از منظر اسلام راه تکامل را هموارتر می سازد وفای به عهد و پیمان است چرا که زندگی بشر بدون عهد و پیمان معنا و مفهومی ندارد. انسان از روزی که پا بر عرصه هستی می گذارد عهدی با خدایش می بندد که باید به آن پایبند باشد و گرنه مورد غضب الهی واقع خواهد شد؛ از این گذشته گاهی انسان با خودش عهدهایی می بندد که برای صعود به قله تکامل باید به آن پایبند باشد. انسان، موجودی اجتماعی است و همین اجتماعی بودن او را وادار می کند که با دیگران عهد و پیمانهایی ببندد.
وفاداری به عهد و پیمان از مواردی است که بشر فطرتاً و بدون نیاز به دلیل و برهان آن را درک می کند و درک این مسئله مهم تنها اختصاص به مسلمانان ندارد بلکه هر انسانی با هر دین و آئینی پایبندی به عهد را ستوده و عهد شکنی را نکوهش کرده است؛ زیرا هر انسانی به وضوح درک می کند که شکستن عهد و پیمان ارکان اجتماع را متزلزل کرده و باعث فروپاشی آن می شود.
به همین دلیل این تحقیق در چهار بخش تنظیم شده است تا به طور اختصاصی به مسئله وفای به عهد بپردازد بخش اول کلیات موضوع را بیان می کند که در بردارنده تبیین، اهمیت و ضرورت، هدف، پیشینه، روش تحقیق و سئوالاتی است که در تحقیق به آن پاسخ داده شده است.
بخش دوم به مفهوم شناسی و اقسام و مصادیق عهد لزوم وفای به عهد و سرچشمه های وفاداری می پردازد. بخش سوم آثار وفای به عهد را در فرد و جامعه به تصویر می کشد؛ و بخش چهارم عهد شکنی و خلف وعده و اثرات مخرب آن را بیان می کند. مطالب این تحقیق بصورت کتابخانه ای جمع آوری شده است و چون راه بهتر زیستن را نشان می دهد کاربردی و از نظر راهبرد توصیفی است.
از کتب اخلاقی و تفسیری در طی این مسیر بهره های فراوانی برده شده است که از جمله آنها می توان به تفسیر المیزان آقای طباطبایی، تفسیر اخلاق در قرآن آقای مکارم شیرازی و کتاب فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه های اسلامی که حاصل تلاش گروه پژوهش علوم قرآن و حدیث دانشگاه مشهد است، اشاره کرد.
واژگان کلیدی: وفا، عهد، جفا، عقد، میثاق.