پایان نامه سطح 2 (کارشناسی)

موضوع :

بخل و آثار آن

استاد راهنما:
سرکار خانم زارعی

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر:
رقیه رضایی

بهار 91

چکیده

بحث از تهذیب نفس و پاکسازی روح از صفات ناپسند از جمله مباحثی است که موردتوجه انسان سالک می باشد و نا خود آگاه به سمت آن کشیده می شود. صفات و رذایل اخلاقی بیماری های روحی می باشند که فوق العاده خطر آفرینند.از جمله این رذایل می توان به صفت رذیله ی بخل اشاره کرد که خود ریشه بسیاری از رذایل اخلاقی محسوب می شود.
بخل به معنای خودداری و امساک مال و یا هر نوع امکانات از کسی که شایسته نیست از او دریغ شود، می باشد. بنابراین برای اصلاح و تهذیب نفس که در سعادت فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی انسان نقش مؤثری داردشناخت رذایل اخلاقی به ویژه بخل از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا ریشه این رذیله اخلاقی به خلقت آدم بر می گردد.پس هیچ گاه شیطان از طمع کردن در وجود آدمی دریغ نمی کند و همواره در پی از بین بردن ایمان وی است.
این پژوهش هم مانندهر پژوهشی، کلیاتی دارد که در آن ابتدا موضوع تبیین شده است و مخاطب از اهمیت و اهداف و پیشینه موضوع و روش تحقیق باخبر گشته و همچنین موانع و مشکلاتی که به وجود آمده و سوالاتی که در ذهن مخاطب پیرامون موضوع بوجود آمده است بیان داشته است.
کلیات واژه هایی را که در تحقیق نقش کلیدی دارند، مانند بخل، بخیل، شح و … با استفاده از کتب فرهنگ لغت توضیح می دهد.
در بخش دوم مفهوم بخل را بیان کرده و همچنین تفاوت معنایی کلماتی مانند شح،قتور، ضن و خساست که به نوعی با بخل ممکن است اشتباه شوند توضیح داده شده است.
این صفت هم مانند هر صفت دیگری دارای عواملی است، عواملی مانند بی توجهی به مالکیت خداوند، عدم تقوا، دوستی مال و دنیا وتکبر و غرور که باعث شده است شخص بخیل گردد. آوردن نمونه هایی از بخیلان مانند قارون، اصحاب الجنه، ثعلبه بن حاطب خالی از لطف نیست.
باید دانست که هرصفتی از جمله صفت بخل دارای آثار و عواقبی است.آثار بخل عبارتند از محرومیت از محبت خدا، اقدامی علیه خود شخص بخیل، فقر و قرار نگرفتن در زمره کافران، ایجاد شر و قرار گرفتن در سختی ها و عامل پیدایش ناسازگاری در خانواده و ترغیب به کارهای زشت و نداشتن دوست و رفیق و عدم مشورت بادیگران، همچنین نداشتن لیاقت برای رهبری و صلوات نفرستادن و سلام ندادن.
برای این بیماری هم، مانند هر مرض دیگری، درمانی وجود دارد، درمانی مانندتوجه به آثار اجتناب از بخل و آثار سوء بخل، احسان و انفاق نمودن بر خلاف میل باطنی و مقدم داشتن دیگران و تقویت ایمان به خدا و احیای شخصیت معنوی و انسانی افراد و کوتاه کردن آرزو و قطع محبت دنیا.
در این تحقیق که از نظر نوع نگرش کاربردی و از جهت راهکار کتابخانه ای و بر اساس راهبرد توصیفی است از کتب متعدد تفسیری، حدیثی، اخلاقی و غیره استفاده شده است. از جمله ی این کتب می توان به معراج السعاده مرحوم احمد نراقی و راه روشن مولا محسن کاشانیف و فرهنگ قرآنی اکبرهاشمی رفسنجانی اشاره کرد.

کلیدواژه: بخل، بخیل،شح،حرص،اسراف،انفاق،جود،آثار،سوء