مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران
مدرسه علمیه الزهرا (سلام الله علیها) شهرستان شیراز
تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی)

موضوع
دعاهای پیامبران علیهم السلام در قرآن

استاد راهنما
سرکارخانم طهرانی

استاد داور
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر
فاطمه هادیان

شهریور1392

چكيده
دعا از ريشه (دعو) و به معناي طلب ياري ، خواهاني و رغبت به سوي خداوند است و از نگاه اهل شرع به درخواست عنايت و فضل از خداوند و اظهار نيازمندي به درگاه احديت است . براي دعا انواع و اقسام متعددي از جمله: مأثور و غير مأثور ذكر شده است. در قرآن کریم آیات بسیاری در اهمیت و فضیلت دعا آمده است. دعا در قرآن عبادت محسوب شده و کسی که از آن روی برمی گرداند عذاب جهنّم شامل او می شود. هم چنین روایات زیادی درباره ی فضیلت دعا گفته شده است. از دعا در احادیث، نور آسمانها و زمین، سلاح انبیاء و… یاد شده است.
برای دعا کردن مراحلی است که بايدقدم به قدم طی شود. دعا کننده باید در دعا تمرکز و حضور داشته باشد و در کنار دعا کردن، حرکت و تلاش کند و هم چنین جایگاه ضعف و ناتوانی خود را در دعا نسبت به خداوند در نظر داشته باشد.
درباره ی اهداف و چرایی دعا می توان گفت که انسانها برای دعا کردن مهم ترین هدفی که دارند اجابت درخواست آنان است چرا که انسان ذاتاً فقیر و محدود است و فطرتاً به دنبال خداوند و خواندن اوست.
در آیات و روایات برای دعا کردن آداب گوناگونی ذکر گردیده است از جمله دعا کردن پیامبران در پنهانی، بالابردن دست ها هنگام دعا، گریه و تباکی و…
هم چنین در استجابت دعا شرایط خاصی نیز دخیل می باشد هم چون توبه و استغفار، پاکی از مظالم و حق الناس، رعایت زمان و مکان مناسب و… که با تعمّق در آنها و عمل کردن به آن موارد دعای مورد نظر به استجابت نزدیک می شود و غافل شدن و عمل نکردن به آنها مانع استجابت یا باعث تأخیر در اجابت می شود.
و البته گاهی توجه کافی به آداب و شرایط دعا صورت می گیرد ولی خداوند بنا به حکمت و علم خویش یا دوست داشتن صدای بنده ، دعا را در زمان مناسب به اجابت می رساند.
با دقت نظر در آيات قران كريم، اين مطلب دريافته مي شود كه تعداد زيادي از آيات قرآن شامل دعا و خصوصاً دعاهای پیامبران است. دعاهایی مانند طلب شرح صدر و گویایی زبان از حضرت موسی-علیه السلام-، ورود و خروج صادقانه از حضرت محمد- صلی الله علیه و آله و سلم- و… که شامل معانی و مفاهیم والا و معرفت بخش است که در نتیجه، بر پیشرفت تمام جنبه های زندگی انسان اثرهای مثبتی هم چون دفع بلا، هدایت و توفیق انسان، خشوع به درگاه الهی و… می گذارد.
كليد واژه ها: ادب ،دعا، استجابت.