پایان نامه سطح 2 (کارشناسی)

عنوان:
رابطه متقابل ایمان و عمل

استاد راهنما:
حجت الاسلام دکتر محمود پاکیزه

استاد داور:
جناب آقای محمد هادی طلعتی

پژوهشگر:
فاطمه پاکیزه

زمستان 92

چکیده
درباره ارتباط ایمان و عمل صالح دو نظریه عمده وجود دارد. برخی از گروه‏های اسلامی، مانند«اشاعره»و «مرجئه»بر این باورند که میان ایمان و عمل هیچ گونه ارتباطی وجود ندارد و حتی کارهای ناشایست انسان تأثیری بر ایمان او نمی‏گذارد. اما گروه‏های دیگری مانند «معتزله»و«شیعه»، بر این عقیده هستند که میان ایمان و عمل ارتباطی ناگسستنی وجود دارد و عمل از ضروری‏ترین لوازم ایمان است. برای اینکه ایمان در درون انسان محقق شود و تقویت گردد، نیاز است انسان در دو زمینه تقویت شناخت و تقویت میل فطری به خداوند تلاش کند چرا که انسان نمی‌تواند به چیزی که نسبت به آن جاهل است، ایمان بیاورد و باید به تهذیب نفس بپردازد و صفات رذیله اخلاقی که مانع از ظهور ایمان می¬باشند را از صفحه دل پاک کند. براي تبيين چگونگي رابطة ايمان و عمل از دو نوع رابطه مي‌توان سخن به ميان آورد: رابطة مفهومى و رابطة عيني. در رابطة مفهومى ايمان و عمل، اثبات می¬شود که عمل جزو ذات ايمان و يكى از اجزاى تشکيل‌دهندة آن است. که خوارج و معتزله قائل به این نظریه اند ولی با ادله بسیاری این نظریه مردود است. در رابطة عيني سخن بر سر اين است که در عالم واقع، رابطة دو سويه‌اي از نوع اشتراط، کاشفيت يا تلازم ميان ايمان و عمل وجود دارد. مرجئه، اشاعره و اماميه اشتراك نظر دارند كه از نظر مفهومى، عمل خارج از ذات ايمان است. هرچند جايگاه عمل از نظر مرجئه و اماميه بسيار متفاوت است. از روایات چنین بر می-آید که عمل نشانه ای بر وجود ایمان است. كسى كه ادعاى ايمان مى‌كند مؤمن به شمار نمى‌آيد، مگر آنكه ايمان درونى‌اش در عمل صالح جلوه‌گر شود. تا جایی که در بعضی روایات پذیرفتن ایمان و عمل مشروط به یکدیگر شده است. افات و موانع ایمان عبارتند از : جهل، شک و حیرت، وسوسه های شیطانی، وسواس علمی و کفر و شرک آفات و موانع عمل عبارتند از: استکبار، پیروی هوای نفس، شرک عبادی و حب دنیا توام بودن ایمان و عمل صالح فواید بسیاری از جمله حیات طیبه، نورانیت، استجابت دعا و… دارد.
واژگان کلیدی: ایمان، عمل صالح، مرجئه، اشاعره، معتزله.