حوزه علمیه الزهرا (علیها السلام )
شهرستان شیراز

تحقیق پایانی سطح دو ( کارشناسی )
ویژگی های هدایتی قرآن کریم

استاد راهنما
سرکارخانم بانشی

استاد داور
سرکارخانم فلاح زاده

پژوهشگر
زهرا عسکری

پاییز 1389

چکیده
قرآن کریم کتاب هدایت و راهنمای بشر به سوی سعادت و کمال است ، چنان چه از جمله ویژگی هایی که خود را با آن توصیف می کند « هدایت » است . هرچند در آیاتی از قرآن کریم « ضلالت» و « گمراهی » نیز به آن نسبت داده شده است ولی باید توجه داشت که اثر قرآن در گمراهی تنها در مورد افرادی است که در مقابل دعوت حق لجاجت و سرسختی نشان می دهند و خود حاضر به پذیرش هدایت الهی نیستند .
اصول پذیرفته شده در هدایتگری قرآن شامل برخورداری از مبدأ وحیانی ، مصون بودن از تحریف و بیان کننده نیاز مشترک همه انسان ها است . به عبارت دیگر از آنجا که قرآن کتابی است که از سوی خداوند متعال نازل شده و هیچ گونه تحریفی نیز در آن رخ نداده می تواند نقش هدایت گری انسان را بر عهده بگیرد . از سوی دیگر نیز قرآن برای گروه خاصی نازل شده بلکه به نیازهای مشترک همه انسان ها پاسخ می گوید .
نکته مهم دیگر که از مقدمات بحث هدایت گری قرآن است قابل فهم بودن این کتاب است . گروهی معتقدند فهم قرآن تنها در انحصار معصومین است و انسان های عادی توانایی برقراری ارتباط با قرآن و درک معارف آن را ندارند . این دیدگاه اشتباه است و اصولا کتابی که هدف آن هدایت بشر است نمی تواند مبهم و غیرقابل درک باشد ، هرچند توان افراد گوناگون در فهم معارف قرآن متفاوت است . ازجمله نکاتی که توجه به آن برای فهم قرآن مهم است لحاظ مجموع آیات و فهم آیات متشابه به کمک آیات محکم است . اوصاف هدایتگری قرآن را می توان به دو دسته اوصاف هدایتی در مرحله علم و مرحله عمل تقسیم کرد که از اوصاف دسته نخست مواردی از قبیل برهان ، فرقان ، قیّم ، تبیان و … قابل ذکر است و برخی اوصاف دسته دوم نیز شامل نور ، شفاء ، رحمت ، ذکر و … است .
برخی آثار هدایتی قرآن بر مؤمنین شامل تثبیت مؤمنان ، نفوذ شگفت انگیز در ابعاد وجود آنان ، حیات بخش جان و روح آنها و خاشع کردن قلوبشان است . در مقابل ، کافران لجوج و معاند ، نه تنها از نور هدایت قرآن بهره نمی گیرند بلکه قرآن سبب حسرت ، خسران و افزایش کفر آنها می شود .
واژه های کلیدی : قرآن ، هدایت ، ضلالت ، تحدی ، فهم ، مؤمنین ، کافران .

ویژگی های دنیا از منظر قرآن

استاد راهنما
سرکار خانم غفّارنیا

استاد داور
سرکار خانم فلاّح ز اده
تهیه وتنظیم
مریم یوسفی باصری

تابستان1388

چکیده

اگر انسان بخواهد برای زندگی خود تصمیم بگیرد و راه صحیح را انتخاب کند و نگرش صحیحی نسبت به دنیا داشته باشد تا به سعادت حقیقی در دنیا و آخرت دست یابد، باید ویژگی های دنیا را از منظر قرآن که بهترین کتاب راهنماست بشناسد. اما از جایی که برخی از انسان ها در اثر عدم شناخت این ویژگی ها، به جای این که دنیا را وسیله ای برای رسیدن به آخرت قرار دهند، آن را هدف پنداشته و به آن دل بسته اند، و به پیامدهای منفی دنیا دوستی دچار شده اند به گونه ای که از طی کردن مسیر تکامل خویش بازمانده اند، پرداختن به ویژگی های دنیا از منظر قرآن ضروری به نظر می رسد.
به همین خاطر در این نوشتار به حقیقت دنیا و اقسام آن، ویژگی های دنیا از منظر قرآن، و پیامدهای دنیا دوستی پرداخته شده است.
این دنیا یک حقیقتی دارد که عبارت است از زمین و آنچه بر روی زمین است از معادن و حیوانات و زنان و فرزندان و اموال و امثال این ها. و دارای مراحل مختلفی چون بازیچه و سرگرمی بودن، تجمّل گرایی، فخرفروشی در جمع آوری اموال است و بسیار زودگذر می باشد و در واقع محلّی برای ذخیره توشه آخرت می باشد.
دارای دو قسم ممدوح و مذموم می باشد. و این بدان معناست که بهره گیری از دنیا دو گونه است: ممدوح و مذموم. اگر انسان دنیا را هدف اصلی پنداشته و برای آن اصالت قائل شود مذموم است. امّا اگر دنیا را مقدّمه و وسیله رسیدن به آخرت قرار دهد دنیای ممدوح است. همچنین این دنیا دارای ویژگی هایی چون ، لهو و لعب بودن، تفاخر و … است. دوستی آن یک سری پیامدهای فردی و اجتماعی را به دنبال دارد که پیامدهای فردی آن عبارتند از: مال دوستی، طغیانگری، فریفتگی، حجاب وکوردلی،ترک آخرت و انکار معاد، عذاب آخرت. و پیامدهای اجتماعی آن عبارتست از: ترک انفاق، بی اعتنایی به دین و گمراه کردن مردم، تمسخر تهیدستان و مؤمنان، پیمان شکنی،

واژگان کلیدی
دنیا، دنیا دوستی، دنیا و مافیها، دنیای دون، دنیاطلب، دنیاجوی، دنیا پرست، دنیا پرستی، دنیا دوست، دنیا دوستی، دهر، عاجله، آخرت، مذموم، ممدوح.

تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)

نفاق در آيات و روايات

استاد داور
سركار خانم فلاح زاده

استاد راهنما
آقاي توفيق زاده

پژوهشگر
ندا فولادي وندا

زمستان 1388

چكيده

اين پايان نامه شامل پنج بخش مي باشد كه بخش اول شامل كليات مي باشد.
موضوع اين تحقيق: نفاق در آيات و روايات مي باشد. با توجه به اينكه نفاق يك بحث قرآني است و خداوند متعال بر افكار، عقايد و اعمال منافقانه منافقان احاطه كامل دارد و وضعيت آن ها را در زمان نزول «وحي» در فرازهاي مختلفي برملا ساخته است و مردم را از اين دشمنان خطرناك داخلي و سارق اسكان گزيده در خانه باخبر نموده است.
از اهداف تحقيق، اين است كه منافقان شناسايي شده و در صورت امكان راهنمايي و ارشاد شوند و در غير اين صورت با آنان برخورد گردد. و از سويي ديگران نيز از آنان آگاه شوند و منافق را بشناسند و راه مقابله را بدانند، در اين موقع است كه مردم و جامعه از سم نفاق و منافق در امان خواهند بود.
اهداف موضوع بيشتر مربوط به بخش سوم كه مراتب نفاق و ويژگي هاي منافقان مي باشد، است.
روش تحقيق: روش كتابخانه اي، كاربردي است.
نفاق و واژه هاي مرادف آن در زبان عربي از قبيل كفر، فسق، ظلم، كذب، طغيان، ضلالت، شيطان، توبه، خوف مي باشد.
كلمه نفاق در قرآن كريم «3» مرتبه تكرار و از ريشه آن «111» كلمه استعمال شده و مشتقات آنها «22» كلمه است كه از ميان آنها «140» كلمه در معناي نفاق و باقيمانده درباره انفاق است.
بخش دوم: حقيقت نفاق و تاريخچه آن است كه داراي دو فصل مي باشد:
1-تاريخچه نفاق (ريشه پيدايش نفاق، بروز ظهور نفاق و …. .
2-ظهور و صفات منافقان (منافقان و اعلام ايمان) علل بحث از نفاق و شناخت منافقان
بخش سوم: مراتب نفاق و ويژگي هاي منافقان است كه داراي دو فصل مي باشد:
1-ويژگي نفاق از عملكرد تشكيلاتي نفاق، هشدار درباره منافقان روي گرداني منافقان از داوري پيامبر اكرم (ص) و منافق با همه مي سازد و… هواپرستي منافقان، رياكاري منافقان.
2-ريشه ها و نشانه هاي نفاق در قرآن (زمينه ها و بسترهاي نفاق، دروغگويي، استفاده ابزاري از مقدسات، خودخواهي و غرور و…
3-مراتب نفاق مي باشد.

1-آثار دنيوي فردي اجتماعي
الف-دنيوي فردي: خودفريبي ناخودآگاه، پرده ستبر مكر، حجاب منافقان، خودگرايي و خودفراموشي منافقان و…. .
ب-آثار دنيوي اجتماعي نفاق از نظر قرآن: آثار اجتماعي نفاق از نظر قرآن تخلف منافقان از شركت در جهاد، منافقان بدكار يا نفرين شدگان و حزب شيطان، نفاق پديده جوامع بشري.
2-آثار اخروي نفاق (حرمان منافقان از نور هدايت تكويني، عاقبت نور حق و نارنفاق، راه بازگشت كفر و نفاق، زندگي بي فروغ منافقان و….. .
بخش پنجم: راه مقابله و درمان نفاق است كه داراي دو فصل مي باشد:
1-شيوه برخورد با نفاق، برخورد قاطع با اهل نفاق، برخورد شايسته با منافقان.
2-شرايط پذيرش توبه در نفاق، مراحل توبه، ابعاد توبه حقيقي، شرايط و انواع توبه و…….. مي باشد.

چکیده تحقیق پایانی

نشانه های قیامت

استاد راهنما

سر کار خانم غفار نیا

استاد داور

سرکار خانم فلاح زاده

تاریخ دفاع

1388

یکی از اصول اعتقادی مسلمانها معاد و روز رستاخیز است . خداوند برای چنین روزی نشانه هایی قرار داده است که برخی به وقوع پیوسته ، برخی در آستانه قیامت رخ می دهند و برخی سبب برپایی قیامت شده و مقدمات ورود انسان به محشر را فراهم می کنند .
آگاهی انسان از این نشانه ها باعث می شود تا با یقین بیشتر قیامت را پذیرا باشد و از زندگی گذرای دنیا بهره جسته و با دوری از گناه و تقوای الهی ره توشه ای برای مکان جاودان خویش مهیا کند .
این تحقیق به معرفی نشانه های قیامت در پنج بخش : بخش اول ؛ کلیات ، بخش دوم ؛ حقیقت قیامت و زمان برپایی آن ، بخش سوم ؛ حوادث مهم در پایان دنیا ، بخش چهارم ؛ حوادث آستانه قیامت ، بخش پنجم ؛ حوادث شروع قیامت ، پرداخته است .
روش این تحقیق براساس نگرش کاربردی است به گونه ای که انسان به واسطه آشنایی با نشانه های قیامت در فکر سرای ابدی و آمادگی خود برای چنین روزی است . برای گرد آوری اطلاعات از کتابخانه ها ، سایت های اینترنتی ، مقاله و … استفاده شده است . بر اساس راهبرد این تحقیق توصیفی است که به وصف نشانه های قیامت پرداخته است .
از کتاب هایی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند می توان به : ده گرد قیامت (محمد محمدی اشتهاردی) ، معاد (عبدالحسین دستغیب) ، معاد شناسی(جعفر سبحانی) ، معاد(علی نظری منفرد) ، به سوی جهان ابدی(زین العابدین قربانی) ، روزی دیگر(محمد موسوس اندانی) و … تفاسیر متفاوتی چون تفسیر نمونه ( ناصر مکارم شیرازی) ، تفسیر روح البیان ( بروسوی اسماعیل حقی) ، تفسیر مجمع البیان (ابو علی فضل بن حسن طبرسی) ، تفسیر گازر( حسین جرجانی) و … منابع روایی مانند : بحارالانوار (محمد باقر مجلسی) و میزان الحکمة (محمد محمدی ری شهری) و … اشاره کرد .
کلید واژه : آیه ، اشراط ، حشر ، دابه ، دخان ، زلزله ، شقّ ، صور ، قمر ، قیامه ، نشر ، نفخ .

_{حوزه علميه الزهرا(عليها السلام)
شهرستان شيراز}

_{تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)}

_{معراج در كتاب و سنت}

_{استاد راهنما
سركار خانم غفارنيا}

_{استاد داور
سركار خانم فلاح زاده}

_{پژوهشگر
انسيه سليمي}

_پاييز 1388

چکیده

«سبُحان اَلذّی اَسرا بعیده لیلاً مِنَ المسجِدِ الحَرامِ اِلی المَسجد اَلاقصی اَلَذّی بارَکنا حَولهُ لِنُريهُ مِن آیاتَنا اِنَّهُ هُوَ السّمیعُ البَصیرُ»
«و هُوَ بالاُفُقِ الاعلی * ثُمَّ دَنی فتدلّی * فکانَ قابَ قُوسیَنِ اَو اَدنی.»
معراج از جلوه های عظیم زندگی رسول الله (ص) و از نقاط عطف نبوت 23 ساله آن بزرگوار است. از این حادثه شگرف و سیر و سفر هیجان بار الهی، در کتاب الهی و منابع اسلامی با تعبیر «اسراء» و «معراج» سخن رفته است. بیان و توصیف امامان (ع) از این حادث با واژه «عرج» و «اسری» و «صعد» گزارش شده است.
این سیر، خودخواهی و خودآراستگی نبود، بلکه به نص قرآن سیر دادن و بردن پیغمبر (ص) به عالم وجود بود.
در حدیث معراج نکاتی انسان ساز و ارزنده مطرح شده و سوای آن که نفس حدیث مزبور از یک سو قدرت حق را نمایان می کند، از سوی دیگر افضلیت محمد مصطفی (ص) و ختم نبوت او را در میان پیامبران مرسل، و فلسفه علمی زندگی و کیفیت عبادت و بندگی را نشان می دهد و مبین نکته ای مهم است که در بینش اسلامی متضمن سعادت جوامع مي باشد و آن توجه به جلالت شأن علی (ع) و دیگر ائمه (ع) است.
اهميت معراج در اسلام بیشتر به این خاطر بوده که بسیاری از احکام شریعت در معراج تعیین شده و از این جهت عقیده به معراج از ضروریات دین است. این مکتب مانند حج از مکتبهای تربیتی نفوس بشری است که در جهت رشد عقلی و ارتقاء ملی مسلمین بسیار عمیق مي باشد.
مکتب تربیتی معراج در بین مکتبهای تربیتی جهان انسانیت نیز مکتب درخشانی است که هیچگاه مواد آن فرسوده و کهنه نمی گردد و اثر عمیق خود را از دست نمی دهد. اثبات تعدد معراج، اثبات روحانی و جسمانی بودن آن، بررسی دقیق مسأله زمان، مکان و وسیله سفر، نقد و بررسی دیدگاه ها از ديگر مباحث اين نوشتار مي باشد در چگونگی تحقق معراج و ترجیحاً نقد و رد، رؤیایی و روحی بودن معراج و گزارش تفصیلی دستاوردهای آن بوده است.
موضوعی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته معراج در کتاب و سنت است، اینکه معرج پیامبر (ص) جسمانی بوده یا روحانی سخن و اختلاف زیاد وجود دارد. اما به طور مختصر در این پژوهش به بیان این مطلب و اثبات آن پرداخته می شود.
هدف از انتخاب این موضوع زدودن آفتها و آسیبها و انکارهایی است که در این بخش از عقاید شیعه در مورد معراج پیامبر امکان بروز دارد. در صورتی که معراج از اعتقادات و اصولی است که انکار آن موجب سستی و سقوط فکری و دینی یک فرد مسلمان می شود. این موضوع، از یکسو در معرفت الهی، توحید حضرت حق، آگاهی از عظمتهای پیامبر (ص) سودمند است، و از سوی دیگر در آگاهی از جهان هستی، ولایت علوی، عظمت بانوی اکرم حضرت زهرا (س)، و جایگاه امت رسول الله، نکات ارزشمند و جالبی دارد.
اینها و جز اینها، من را برانگیخت که با همه موانع (که مهمترینش کمبود منابع را باید یاد کرد) به این موضوع به تفصیل بپردازم.
در این تحقیق سعی شده با استفاده از احادیث مدون و آیات قرآن و دلایل عقلی و آراء بزرگان و اندیشوران، و دلایل علمي به دید روشنی در این زمینه دست پیدا کرد. همچنين سعی شده که از منابع روایی معتبر استفاده شود.
فهم دقیق موضوع به دلیل ماورائی بودن بخش عظیم آن و فراتر بودن از درک و فهم عادی از مشکلات جدی این بحث است که با الهام از سخنان معصومان (ع) و چنگ زدن به ریسمان استوار این خاندان و توجه به گفتار عالمانی که از زلال معارف این خاندان سیراب گشته اند، در هر چه بهتر روشن شدن آن کوشش شده است.