_{حوزه علميه الزهرا(عليها السلام)
شهرستان شيراز}

_{تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)}

_{معراج در كتاب و سنت}

_{استاد راهنما
سركار خانم غفارنيا}

_{استاد داور
سركار خانم فلاح زاده}

_{پژوهشگر
انسيه سليمي}

_پاييز 1388

چکیده

«سبُحان اَلذّی اَسرا بعیده لیلاً مِنَ المسجِدِ الحَرامِ اِلی المَسجد اَلاقصی اَلَذّی بارَکنا حَولهُ لِنُريهُ مِن آیاتَنا اِنَّهُ هُوَ السّمیعُ البَصیرُ»
«و هُوَ بالاُفُقِ الاعلی * ثُمَّ دَنی فتدلّی * فکانَ قابَ قُوسیَنِ اَو اَدنی.»
معراج از جلوه های عظیم زندگی رسول الله (ص) و از نقاط عطف نبوت 23 ساله آن بزرگوار است. از این حادثه شگرف و سیر و سفر هیجان بار الهی، در کتاب الهی و منابع اسلامی با تعبیر «اسراء» و «معراج» سخن رفته است. بیان و توصیف امامان (ع) از این حادث با واژه «عرج» و «اسری» و «صعد» گزارش شده است.
این سیر، خودخواهی و خودآراستگی نبود، بلکه به نص قرآن سیر دادن و بردن پیغمبر (ص) به عالم وجود بود.
در حدیث معراج نکاتی انسان ساز و ارزنده مطرح شده و سوای آن که نفس حدیث مزبور از یک سو قدرت حق را نمایان می کند، از سوی دیگر افضلیت محمد مصطفی (ص) و ختم نبوت او را در میان پیامبران مرسل، و فلسفه علمی زندگی و کیفیت عبادت و بندگی را نشان می دهد و مبین نکته ای مهم است که در بینش اسلامی متضمن سعادت جوامع مي باشد و آن توجه به جلالت شأن علی (ع) و دیگر ائمه (ع) است.
اهميت معراج در اسلام بیشتر به این خاطر بوده که بسیاری از احکام شریعت در معراج تعیین شده و از این جهت عقیده به معراج از ضروریات دین است. این مکتب مانند حج از مکتبهای تربیتی نفوس بشری است که در جهت رشد عقلی و ارتقاء ملی مسلمین بسیار عمیق مي باشد.
مکتب تربیتی معراج در بین مکتبهای تربیتی جهان انسانیت نیز مکتب درخشانی است که هیچگاه مواد آن فرسوده و کهنه نمی گردد و اثر عمیق خود را از دست نمی دهد. اثبات تعدد معراج، اثبات روحانی و جسمانی بودن آن، بررسی دقیق مسأله زمان، مکان و وسیله سفر، نقد و بررسی دیدگاه ها از ديگر مباحث اين نوشتار مي باشد در چگونگی تحقق معراج و ترجیحاً نقد و رد، رؤیایی و روحی بودن معراج و گزارش تفصیلی دستاوردهای آن بوده است.
موضوعی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته معراج در کتاب و سنت است، اینکه معرج پیامبر (ص) جسمانی بوده یا روحانی سخن و اختلاف زیاد وجود دارد. اما به طور مختصر در این پژوهش به بیان این مطلب و اثبات آن پرداخته می شود.
هدف از انتخاب این موضوع زدودن آفتها و آسیبها و انکارهایی است که در این بخش از عقاید شیعه در مورد معراج پیامبر امکان بروز دارد. در صورتی که معراج از اعتقادات و اصولی است که انکار آن موجب سستی و سقوط فکری و دینی یک فرد مسلمان می شود. این موضوع، از یکسو در معرفت الهی، توحید حضرت حق، آگاهی از عظمتهای پیامبر (ص) سودمند است، و از سوی دیگر در آگاهی از جهان هستی، ولایت علوی، عظمت بانوی اکرم حضرت زهرا (س)، و جایگاه امت رسول الله، نکات ارزشمند و جالبی دارد.
اینها و جز اینها، من را برانگیخت که با همه موانع (که مهمترینش کمبود منابع را باید یاد کرد) به این موضوع به تفصیل بپردازم.
در این تحقیق سعی شده با استفاده از احادیث مدون و آیات قرآن و دلایل عقلی و آراء بزرگان و اندیشوران، و دلایل علمي به دید روشنی در این زمینه دست پیدا کرد. همچنين سعی شده که از منابع روایی معتبر استفاده شود.
فهم دقیق موضوع به دلیل ماورائی بودن بخش عظیم آن و فراتر بودن از درک و فهم عادی از مشکلات جدی این بحث است که با الهام از سخنان معصومان (ع) و چنگ زدن به ریسمان استوار این خاندان و توجه به گفتار عالمانی که از زلال معارف این خاندان سیراب گشته اند، در هر چه بهتر روشن شدن آن کوشش شده است.